Home Zoeken in deze site Geschiedenis Over ons Links

Boerderij Noord Akendam

Een overzicht van het heden en verleden van de laatste boerderij van het Schoter type

Een stukje geschiedenis

De boerderij Noord Akendam dankt zijn naam aan de gelijknamige heerlijkheid waarin het gelegen was. In de middeleeuwen was een heerlijkheid een rechtsgebied waarover een 'heer' het gezag uitoefende. Vanuit Haarlem gekeken bestond de gemeente Schoten uit 7 heerlijkheden: Zuid-Akendam, Hoogerwoerdt, Schoterbosch, Zaanen,

Schoten, Schotervlieland en Noord-Akendam.

De boerderij is gelegen aan de Vergierdeweg nummer 454 en 452, de dubbele nummering heeft te maken met de aanwezigheid van 2 woondelen. De stolp met het zijwaarts ervoor gelegen woonhuis welke is voorzien van een hoger gelegen opkamer, is het oudste deel. Het exacte bouwjaar van Noord Akendam is niet bekend maar de boerderij komt al voor op een kaart uit 1780, er zijn aanwijzingen dat de boerderij uit begin van de 17e eeuw dateert. Ook van de bouwgeschiedenis is niet veel bekend, er zijn bij archiefonderzoek geen bouwtekeningen gevonden. In 1875 werd de boerderij aan de rechterzijde uitgebreid met een knechtswoning (nummer 452), dit aangebouwde huis heeft een iets hogere daklijn dan de boerderij. In de gevel van dit deel bevindt zich een gevelsteen, geplaatst op 15 juni 1875 door de toen 8 jarige W van der Peet. De boerderij is het enig overgebleven exemplaar van het 'Schotertype', een overgang type tussen de Noord-Hollandse stolpmodellen en het Zuid-Hollandse langhuistype, beter bekent als de kop-hals-romp boerderij. Er hebben in Schoten meerdere exemplaren van dit type gestaan maar door de grootschalige woningbouw zijn de boerderijen merendeels verdwenen waaronder de anderen van dit type. Noord Akendam is gebouwd op een natuurlijke strandwal in de Hekslootpolder, en ligt enigszins verhoogd ten opzichte van de omliggende landen, in de volksmond 'De Plaat' genoemd. Over deze strandwal loopt de eeuwenoude Vergierdeweg, een pad dat oorspronkelijk de strandwal volgde en voor de aanleg van de begraafplaats wat verder in het land liep. Het kwam uiteindelijk uit naast het tolhuisje aan de Slaperdijk. Wie vandaag de dag op de Vergierdeweg rijdt richting begraafplaatsen ziet naast de opvallend rechte weg nog een deel van de oorspronkelijk loop, als toegangsweg naar de nog aanwezige boerderijen. De witte schuur met de naam Stut in de dakpannen is daar overigens rond 1934 gebouwd toen boer Stut zijn boerderij (op de hoek van de huidige Jan Luykenstraat/Muiderslotweg) moest verlaten voor de woningbouw en verder ging in de aardappelhandel.

De aanvraag van de Rijksmonumentenstatus

Onze stichting heeft zich sinds de oprichting in februari 2003 ten doel gesteld zich in te zetten voor het behouden van de resterende monumenten uit voormalig Schoten. Door de bijzondere status van de boerderij Noord Akendam als enig overgebleven Schotertype en de cultuur historische waarde, heeft de stichting in april 2004 een verzoek ingediend om de boerderij aan te wijzen als beschermd rijksmonument op grond van de monumentenwet 1988. De aanvraag werd ondersteund door de Bond Heemschut, De boerderijstichting Noord Holland, De vereniging behoud de Hekslootpolder en de stichting De Hoeksteen. Tevens werd een lijst overlegd met 572 handtekeningen van omwonenden en betrokkenen welken verklaarden voor behoud van de boerderij te zijn. De huidige erfpachter, het recreatieschap Spaarnwoude, heeft de aanvraag eveneens ondersteund. Op verzoek van de rijksmonumentendienst, schriftelijk gedaan 7 juni 2004, doet de gemeenteraad van Haarlem nader onderzoek naar de cultuurhistorische waarde van de boerderij. Op 20 februari 2005 beslist de gemeenteraad op basis van een uitgebreid schouwingrapport een positief advies te geven betreffende dit verzoek en ondersteund de aanvraag tot beschermd rijksmonument. Al eerder, in oktober 2004 heeft ook Gedeputeerde Staten van de provincie Noord Holland een positief advies afgegeven omdat het complex ondanks plaatselijk verval nog waardevolle elementen bevat. Helaas volgt op 15 september 2005 het besluit van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap om de aanvraag af te wijzen en Noord Akendam niet aan te wijzen als rijksmonument. De cultuurhistorische waarde is niet van nationaal belang maar van regionaal belang, tevens is de boerderij te sterk aangetast waardoor er onvoldoende historische waarden resteren. Gezien het regionale belang is een plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst gewenst.

  Klik hier voor meer

                                                                                                Sluiten